Sanktuarium > Obraz i Sanktuarium
Historia Obrazu Pana Jezusa Pięciorańskiego oraz Bractwa Pięciorańskiego w Kościele Ojców Paulinów w Wieruszowie
Obraz Pana Jezusa Pięciorańskiego
O południowy filar podtrzymujący łuk tryumfalny wsparty jest ołtarz zwany dziś Pięciorańskim. Wzniesiony i konsekrowany pod koniec XVII w. razem z całym obecnym kościołem. Po uniesieniu zasuwy z malowanym na płótnie obrazem Serca Pana Jezusa ukazuje się nam najciekawszy zabytek naszej świątyni - wizerunek Miłosierdzia Bożego. Najdawniejsze wiadomości o nim zawarł miejscowy przeor i wikariusz prowincji o. Andrzej Goldonowski na specjalnej tablicy pamiątkowej, którą wygrawerowano w 1645 r. i umieszczono wraz z odrestaurowanym wówczas obrazem w ołtarzu, mającym swe lokum w kaplicy Aniołów Stróżów. Dowiadujemy się stamtąd, że uratowany w minionych latach od ognia obraz, był od dawna wielce czczony i znajdował się od czasu pierwszej fundacji Bernarda Wierusza - tj. 1401 r. - w ołtarzu wielkim. Potem dziedzic wieruszowski Andrzej Wierzbięta przeniósł ten obraz (musiało to być pod koniec XV w.) do ołtarza mniejszego. Wielu przybywających do Niego pątników doznawało Bożego Miłosierdzia, odzyskiwało wiarę, zdrowie lub pozbywało się swych ułomności cielesnych.
Czas powstania obrazu Miłosierdzia Bożego, jak nazywano obraz Pana Jezusa Pięciorańskiego przypada w epoce, którą w historii i sztuce nazywamy Gotykiem.
Obraz Pana Jezusa Pięciorańskiego w Wieruszowie pochodzi prawdopodobnie z warsztatu mistrza, który malował obraz z Donaborowa oddalonego od Wieruszowa o 10 km, przedstawiający obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. Warsztat ten umownie nazywamy warsztatem obrazu z Donaborowa. Obraz Pięciorański w Wieruszowie malowany jest na desce. Łączenia tych desek, ich pęknięcia, sęki i narożniki ram oklejano kawałkami płótna. Powierzchnię drewna i płótna nasycano klejem glutenowym, a następnie powlekano kilkakrotnie zaprawą klejowo - kredową Na to nałożona jest farba temperowa bardzo popularna w tym okresie.
Z obrazu Pana Jezusa Pięciorańskiego w Wieruszowie nasz Zbawiciel dziwnie pięknie i ujmująco patrzy na oglądającego. Jego łagodna twarz wyraża ból, a zarazem przyciąga ku sobie przez siłę. Wrażał Obolałe i pokrwawione ciało, oraz przebite ręce i bok a także korona cierniowa to znaki realnych cierpień Jezusa przedstawionych na obrazie. Zbawiciel jest obnażony, ujęty frontalnie, przedstawiony do bioder wystających z sarkofagu - studni. Chrystus prawą ręką wyciąga z przebitego boku eucharystyczną postać chleba. Lewą ręką podtrzymuje kielicha poniżej przebitego boku. Po obu stronach Chrystusa Pięciorańskiego, aniołowie ze skrzydłami uniesionymi ku górze, przyodziani w kapy koloru zielonego i czerwonego zwróceni ku Chrystusowi stoją za Nim, trzymając vellum - obrus koloru białego, który niejako staje się stołem dla postaci Eucharystycznych Chleba i Wina. Vellum to modelowane jest ostrymi załamaniami fałd i otacza z przodu postać Chrystusa.
Korpus Chrystusa jest miękko modelowany, wyraźnie zaznaczona klatka piersiowa i żebra. Głowa lekko pochylona w prawo, twarz wyrażająca cierpienie, a jednocześnie miłosierna. Brwi uniesione wysoko ukośnie ku górze, oczy głęboko osadzone, nos mięsisty, usta szerokie, kąciki warg opadają ku dołowi. Włosy faliste, ciemne, spadają w lokach na ramiona. Na głowie korona cierniowa koloru zielonego. Dookoła głowy znajduje się srebrzyste - szara aureola. Spod korony cierniowej spływają stróżki krwi. Krew płynie także z ran na dłoniach, oraz z przebitego boku, ukazując ogrom, cierpienia Zbawiciela.
Obraz o wymiarach 89 x 66 cm oprawiony jest w drewnianą ramę pozłacaną o wymiarach 160 x 115cm. wzbogacony nad i pod samym obrazem elementami roślinnymi także pozłacanymi.
Cały ołtarz zaliczany jest do ołtarzy brackich; początkowo modlili się tu i dbali o jego uposażenie członkowie Bractwa Aniołów Stróżów, a potem po 1701 r. czciciele Krzyża Świętego uznali go za symbol swego kultu i miejsce zgromadzeń na modlitwę. Odtąd też coraz częściej spotykamy się z dzisiejszą nazwą ołtarza. Najstarszy z zachowanych opisów ołtarza Pięciorańskiego pochodzi z 1728 r. i wymienia przynależne doń argentaria. Jest wśród nich sukienka srebrna, miejscami pozłacana, kielich srebrny z takąż hostią, są też dwa srebrne aniołki oraz korona cierniowa srebrna, pozłocista. W zakrystii przechowywano srebrną lampę służącą temu ołtarzowi, a w 1798 r. znalazły się przy nim również wota; większe z nich to srebrne serce, dwie srebrne nogi i nieokreślone bliżej wotum od pań Taczanowskich.
Fot. Arch. Klasztoru Arhchiwalne zdjęcia Obrazu z nałożoną srebrną sukienką oraz przed renowacją.
Boczne ołtarze w głównej nawie kościoła
Ołtarz św. Pawła Pierwszego Pustelnika
lata 60-te XVIII w. - rokoko
Obraz św. Pawła Pustelnika wykonany na płótnie, oprawiony w rzeźbioną ramę. Przedstawia patrona Zakonu Paulinów w ostatnich chwilach jego życia. Podtrzymywany jest przez anioła, obok znajduje się św. Antoni.
Według legendy święty Paweł pochodził z bogatej rodziny. Wcześnie został osierocony i stał się właścicielem dużego spadku. Gdy miał ok. 20 lat rozpoczęły się prześladowania chrześcijan za panowania Decjusza. Po dwóch latach prześladowania zakończyły się, ale Paweł pozostał na pustyni. Postanowił resztę życia spędzić w samotności na modlitwie. Mieszkał w jaskini, żywił się owocami, daktylami i chlebem, który przynosił mu kruk, a według niektórych przekazów ubranie miał z zrobione z palmowych liści. Gdy Paweł miał ponad sto lat, odwiedził go św. Antoni. Kruk, który zawsze przynosił świętemu Pawłowi połówkę chleba, tego dnia przyniósł cały. Gdy Paweł Eremita zmarł, Antoni pochował go na pustyni w dole wykopanym przez dwa lwy.
U góry - w profilowanej ramie, przedstawiony jest św. Michał Archanioł, malowany na płótnie.
Po bokach - na osi filarów, po obu stronach obrazu znajdują się rzeźbione w drewnie figury zakonników paulińskich
Obraz Świętej Rodziny
początek XVIII w. - rokoko, fundacja o. Konstantego Jaroszewskiego
Obraz Św. Rodziny wykonany jest na desce. Przedstawia małego Jezusa w otoczeniu Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa. W górnej części obrazu ukazany jest Bóg Ojciec, mający twarz podobną do twarzy św. Józefa. Poniżej Boga Ojca widnieje gołębica - symbol Ducha Św. promieniującego na całą Świętą Rodzinę. Postacie przedstawione na obrazie ubrane są w pozłacane szaty a swoimi szatami i mimiką promieniują radością i pogodą.
Po lewej figura św. Kazimierza. Żył w latach 1458-84. Drugi syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, wychowanek Długosza. Odznaczał się niezwykłą pobożnością i surowością obyczajów - m.in. złożył ślub czystości. Przygotowywany do odziedziczenia tronu po ojcu, zachorował jednak na gruźlicę (prawdopodobnie) i zmarł 4.03.1484 w Wilnie.
Po prawej figura św. Jacka. ok. 1183-1257. Urodzony w Kamieniu na Śląsku w rodzie Odrowążów. W Rzymie poznał św. Dominika, wstąpił do jego zakonu i przeszczepił go na grunt polski. Wiele wypraw misyjnych na wschód (m.in. Kijów, Smoleńsk) i do Prus. Cudotwórca, asceta i niestrudzony misjonarz.
Na zasuwie znajduje się malowany na płótnie obraz św. Jana Nepomucena - kapłana. Obraz prezentuje świętego w chwili wrzucenia go do rzeki Wełtawy, za to że nie zdradził tajemnicy spowiedzi
Ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej
lata 90-te Xviii. - barok, fundacja o. Konstantego Jaroszewskiego przy pomocy Zofii Czechowskiej wojskiej wieluńskiej
Obecny Obraz matki Bożej ufundował ks. L. Sośnierz w 1953r. Zajął on miejsce poprzedniego obrazu zniszczonego przez Niemców podczas II Wojny Światowej.
Na obrazie oprawionym w rzeźbioną, pozłacaną ramę, namalowana jest na desce najświętsza Maryja Panna z dzieciątkiem na prawej ręce, na wzór cudownego obrazu jasnogórskiego.
Czarna Madonna z dwakroć przeciętym obliczem ubrana jest w powłóczystą, ciemną szatę z haftowanymi gwiazdkami, obszytą złotym lampasem. Jej Syn, również o śniadej karnacji, ubrany jest w szatę z symbolicznymi lilijkami andegaweńskimi. W lewej ręce Jezus trzyma Świętą Księgę.
U góry - Postać Ducha Św., którego symbolizuje gołębica w obłokach. Od niej rozchodzą się promienie, tak że nie mieszczą się w konstrukcji ołtarza. Duchowi Św. asystują liczne aniołki pośród obłoków. Na osi filarów, po obu stronach obrazu znajdują się duże postacie aniołów.
Na zasuwie ołtarza znajduje się obraz Matki Bożej Szkaplerznej. Obraz wykonany jest na płótnie, oprawiony w profilowane ramie. Ukazuje Matkę Bożą w pięknych szatach, luźno spadających ku dołowi, z Dzieciątkiem, które stoi na kolanach Maryi. Mała postać Jezusa, ubrana w białą szatę, trzyma w ręku pęk szkaplerzy opadających w dół
Ołtarz św. Tekli
lata 60-te Xviii. - rokoko, fundacja o. Konstantego Jaroszewskiego
Obraz malowany na płótnie, oprawiony jest w rzeźbioną złotą ramę. Prezentuje św. Teklę w białej powłóczystej szacie. Przez lewe ramię opada narzuta ciemnego koloru. Wokół głowy świętej promieniuje blaskiem który tworzy aureolę. W lewej ręce święta trzyma Pismo Św., druga - wzniesiona - trzyma krzyż. U stup św. Tekli znajduje się rozpalone ognisko, a obok świętej krąży lew rwący jej szaty.
Św. Tekla była uczennicą św. Pawła. Od niego otrzymała chrzest, podczas jego pierwszej podróży po Azji Mniejszej (45 - 49r.). Nawróciwszy się, zerwała zaręczyny z poganinem, za co skazano ją na stos, deszcz zgasił jednak płomienie. Udała się z Pawłem do Antiochii, a gdy tam odrzuciła rękę starającego się o nią Syryjczyka, została skazana, jak wielu pierwszych chrześcijan, na pożarcie, jednak cudem ocalała, gdy wygłodniała lwica jej nie tknęła. Po tym dwukrotnym ocaleniu udała się do Seleucji, gdzie spędziła resztę życia jako pustelnica.
U góry - znajduje się kartusz z inicjałami TS, a nad nim obraz św. Mateusza Ewangelisty.
Po lewej - figura św. Apoloni, patronki stomatologów, trzymającej w ręce ząb i kleszcze. Apolonia mieszkała w Aleksandrii. Zginęła podczas pogromu chrześcijan. Była już podeszła wiekiem. Poganie wybili jej zęby, a następnie za miastem zapalili wielki stos i zagrozili, że ją spalą jeśli nie wyrzeknie się wiary. Apolonia poprosiła o chwilę do namysłu, a następnie sama weszła do ognia.
Po prawej - figura św. Rozalii. Urodziła się ok. 1130 r. jako córka księcia Sinibalda służącego królowi Normanów Rogerowi II. Kiedy próbowano wydać ją za mąż, uciekła do groty na pobliskiej górze i zaczęła wieść tam życie pustelnicy. Na ścianie groty wyryła napis: „Ja, Rozalia, córka Sinibalda, postanowiłam żyć w tej grocie dla miłości mego Pana, Jezusa Chrystusa". Po pewnym czasie przeniosła się w okolice Monte Pellegrino koło Palermo.
Ołtarz Koronacji Najświętszej Maryi Panny
2 połowa XVII w. - manieryzm
Centralne miejsce w ołtarzu zajmuje drewniany obraz przedstawiający ukoronowanie Matki Bożej. Koronę Maryi nakłada Bóg Ojciec razem z Jezusem Chrystusem. W górnej części obrazu obecny jest Duch Św. w postaci gołębicy, od którego bije blask.
Tuż za kolumnami stoją dwie figurki - postacie niewiast - odziane w piękne stroje. Pod postaciami i nad ich głowami umieszczony jest ornament o fantazyjnych, nieregularnych kształtach. Nastawa ołtarza ubogacona jest główkami aniołów. U góry - Anioł Stróż prowadzący, opiekujący się dzieckiem.
Na zasuwie tego obrazu znajduje się obraz św. Rocha namalowany na płótnie przez Alfonsa Nowaczyka 1963r. Św. Roch przedstawiony jest na tle spustoszonego krajobrazu, odziany w długą, ciemną togę. W lewej ręce trzyma krzyż, a przy prawej nodze towarzyszy mu pies. Dobrotliwą twarz świętego otacza nimb - symbol świętości.
Ołtarz Przemienienia Pańskiego
2 połowa XVII w. - manieryzm
Centralne miejsce ołtarza zajmuje drewniany obraz Przemienienia Pańskiego. Przedstawia on uniesionego Jezusa w towarzystwie Mojżesza i Eliasza. W dolnej części obrazu zatrwożeni uczniowie Jezusa.
Boki ołtarza zdobią ornamenty chrząstkowe, o fantazyjnej, asymetrycznej formie, tzw. „rocaille". Na wysokości obrazu niszach półcylindrycznych zamkniętych górą konchami stoją figury św. Franciszka i św. Klary.
U góry - namalowany na płótnie obraz przedstawiający nowonarodzone Dzieciątko Jezus w żłóbku. Po obu stronach Dzieciątka figury adorujących aniołów.
Po lewej - figura św. Franciszka.
Po prawej - figura św. Klary, trzymającą w lewej ręce strzałę.
Na zasuwie - obraz na płótnie przedstawiający św. Antoniego Padewskiego we franciszkańskim habicie. Święty podtrzymuje na prawej ręce Dzieciątko Jezus, przedstawione w białej sukience, a w lewej ręce unosi lilię - symbol czystości i niewinności. Oblicza postaci promieniują radosnym blaskiem. Otoczone są nimbem.
Ołtarz Madonny i Chrystusa - Pieta
2 połowa XVII w. - manieryzm
Obraz na drewnie przedstawiający Maryję i Jezusa w formie tzw. „Piety", która w sztuce kościelnej najtrafniej wyraża Cierpienie Matki Bożej. Postacie przedstawione na obrazie ubrane są pozłacane sukienki. Pełna urody twarz Niepokalanej jest niewymownie bolejąca. całe Jej oblicze pełne jest powagi, majestatu, boleści, a jednocześnie pełne dobroci i ufnej nadziei.
Po bokach obrazu stoją figury świętych niewiast uwieńczone Koranami na skroniach. Efektywny wygląd ołtarza dopełniają dekoracje w formie drobnych kwiatów i girland oraz główki aniołów.
U góry - rzeźba anioła, który trzyma w rękach chustę, a na niej drobna rzeźba wizerunku twarzy Chrystusa.
Na zasuwie - obraz św. Stanisława BM w momencie wskrzeszenia Piotrowiny. Patron Polski ubrany w szaty biskupie, w mitrę i z pastorałem w ręku, błogosławi wskrzeszonego, który wychodzi z grobu owinięty jeszcze w płótna. W głębi obrazu widoczny jest tłum świadków z obliczami pełnymi zdziwienia. Obraz namalowany przez Alfonsa Nowaczyka 1963r.
